Het maakt je als openlijk voorvechter van de democratische rechtstaat..met zijn typerende kernwaarden…volgens mij volstrekt ongeloofwaardig als je vervolgens wel vrienden bent en handelt met dictaturen, met staten en regimes die de kernwaarden van je eigen systeem nog niet eens basaal onderschrijven. Die niets moeten hebben van de vrijheden en mensenrechten, democratie en rechtstaat. Hoe oprecht geloof je daar dan zelf eigenlijk (nog) in?
Dat is volgens mij precies wat veel (jonge) moslim intellectuelen in de (westerse) wereld zien. En waarom steeds meer van hen democratie en zijn kenmerkende rechtstaat en vrijheden niet meer zien als een serieus alternatief voor de dictatuur waarin zij leven en/of die zij willen bestrijden en vervangen door iets meer rechtvaardigs. Om zo ook iets te doen aan de grote armoede, uitzichtloosheid, werkloosheid, onrecht en vooral corruptie in deze landen. Als Westerse democratieën en politici aantoonbaar de kernwaarden van het eigen systeem niet serieus nemen, en naast morele ook normale corruptie ook daar zo goed zichtbaar is, verdenken deze intellectuelen hen al snel van andere agenda’s. Complottheorieën worden geboren.
Aangezien het communisme als alternatief in de laatste decennia sterk aan populariteit heeft ingeboet gaan steeds meer van hen hun heil zoeken bij hun geloof. En als het even kan de meeste pure en basic..in hun ogen niet corrumperende..fundamentalistische vorm daarvan. En slepen deze intellectuelen daarbij hun minder intellectuele broeders mee in deze bevrijdingsideologie of weten die daartoe te bekeren. Waar vaak boetedoening voor hun zondige westerse levensstijl, seksuele geaardheid, criminele activiteiten of uitzichtloosheid en ontwrichting een extra prikkel vormen tot bekering en ambitie tot strijd en martelaarsdood.
Als wij als Westerse democratische rechtstaten dus ogenschijnlijk niet eens de kernwaarden van ons eigen systeem aanhangen en toepassen in ons buitenlands (economisch) beleid..tja..ga dan de voedingsbodem onder radicale groeperingen als IS en AQ en andere fundamentalistische (religieus) ideologische stromingen maar eens weg proberen te nemen. Dat gaat denk ik niet lukken. En dat is ook wat we nu volgens mij zien gebeuren. In het Westen wordt democratie en vrijheid nog steeds gepredikt als de hoogste en ook globaal geldende ideologie, elders ziet men dat inmiddels steeds vaker anders.
Een prachtig voorbeeld van dit alles vind ik Egypte. Waar we decennialang een dictatuur als vriend en handelspartner zagen en als dusdanig behandelden. Van enig positief effect van ons opgestoken vingertje ten aanzien van de mensenrechtenschendingen en gebrek aan democratie in Egypte was geen sprake. Na een ook voor het Westen plotselinge en “schokkende” Arabische lente steunden we even..zij het wat ongemakkelijk en onwennig..een wel democratisch gekozen regering van Morsi. Om even later…nadat deze al snel weer was afgezet via een georkestreerde “opstand” door het oude regime..dat nimmer echt verdwenen was noch zijn positie en rijkdom wenste in te leveren ter ere en glorie van volk en democratie… weer vrolijk verder te gaan met het vrienden zijn en handel drijven met dit oude “nieuwe” dictatoriale regime.
Ik vind deze houding van het Westen typerend…en is volgens mij oh zo goed in beeld bij veel moslim jongeren en intellectuelen…en daarmee een krachtige voedingsbodem voor IS en Al Qaeda. Dan hebben we het over het Israelisch-Palestijnse conflict..en de “tolererende” houding van het Westen daarbij nog niet gehad. Of de dictatoriale Islamitische koninkrijken in het Golfregio die het Westen steunen en zij vrienden en bondgenoten noemen. Of het op basis van gefabriceerde “bewijzen” binnenvallen van staten (Afghanistan 2001 en Irak 2003). In de ogen van de radicale ideologen niet toevallig liggend in de Islamitische wereld. Het “bewijs” voor de juistheid van de eigen zienswijze, ideologie en complottheorie.
Dus wie de kernwaarden van het eigen systeem schijnbaar niet echt serieus neemt…onder andere in zijn buitenlands (economisch) beleid…moet niet verwachten dat anderen dat systeem dan nog als een ideaal-oplossing en leidend voorbeeld zien voor hun strijd tegen het onrecht en corruptie, dat zij zien in hun wereld en willen veranderen. Dat als Westen wel steeds uitdragen is dus denk ik niet alleen ongeloofwaardig maar wordt inmiddels ook ronduit lachwekkend. Wie de democratische rechtstaat en zijn vrijheden de ideale oplossing vindt tegen onrecht in de wereld zal die kernwaarden dan dus eerst wel zelf moeten toepassen. Ook in het buitenlands (economisch) beleid!
ps.1. Dit is een onderdeel van de oorzaak van een complexer vraagstuk!
ps.2. Ik zie de democratische rechtstaat en zijn vrijheden niet als een superieur systeem dat dus in de hele wereld moet worden ingevoerd. Ik vind het zelf wel het beste systeem, waarbinnen ik het liefste woon en leef. Maar dat kunnen anderen anders zien.
ps.3. Het gaat wat dit systeem betreft mij vooral om de geloofwaardigheid naar binnen toe. Is ons westers buitenlands beleid geloofwaardig ten opzichten van de kernwaarden van ons eigen westers systeem?! Of hypocriet? En is dat hoe buitenstaanders dat ook beoordelen.
RONALD J.H. ELZENGA 